Sosyal Ağlar şirketler için bir tehlike mi?

Çalışanların sosyal ağlarda iletişim kurması şirketlerin marka itibarına zarar verir mi?

Bu konudaki tartışmalara İnsan Kaynakları 2.0 veya Ol (a)mamak! yazım da bende bir şeyler söyleyerek katılmıştım.

Sosyal Ağların kullanım hızındaki inanılmaz artış, birçok önemli kuruluşu konu hakkında çalışmaya yapmaya zorladı. Son olarak, Deloitte “2009 Kurumsal Etik ve İş Ortamı Araştırması “ için bu konuyu seçti ve çok detaylı bir araştırma yayınladı. Araştırma verilerinden bazılarını sizinle paylaşacağım.

Sosyal Ağlar

Araştırma; ABD’de 2000 çalışan ve 500 üst düzey yönetici üzerinde yapıldı.
•  Araştırmaya katılanların %74’ü Facebook, Twitter ve Youtube gibi sanal topluluk sitelerinin marka itibarına zarar verme potansiyeli açısından belirli riskleri taşıdığı kanısında.

• Üst düzey yöneticilerin %15’i yönetimin sanal topluluk ortamlarındaki itibar risklerine karşı hazırlıklı olduğunu ifade ederken, %58’i ise yönetimin bu konunun farkında olduğunu ve önlemleri tartıştığını söyledi. Buna karşılık görüşülenlerin sadece %17’si bu konuda bir programa sahip olduklarını vurguluyor.

• Yöneticilere sanal ortamdaki risklere karşı şirketin ne tür önlemler aldığı sorulduğunda, %27’si “Yönetici ekibimiz sanal topluluklarla ilgili kurumsal riski azaltma konusunda düzenli olarak tartışıyor”; %22’si “Şirket çalışanlarının sanal topluluk araçlarını ne şekilde kullanacağını tanımlayan resmi kurallar var”; %22’si “Kıdemli yönetici ekibimiz şirket genelinde sanal topluluk ağlarının nasıl kullanılacağını açıkladı”, %17’si ise “Şirketimin sanal topluluk ağlarıyla ilişkili riskleri izlemek ve azaltmak için geliştirdiği özel bir programı bulunuyor” yanıtını verdi.

• Çalışanların %53’ü ise sanal topluluk siteleriyle ilgilenmenin işverenin “işi” olmadığı görüşünde.

• Deloitte’un çalışması son derece iyi tanımlanmış şirket kurallarının bile, katılımcıların yaklaşık %50’sinin sanal alemdeki tutumlarında herhangi bir değişiklik yaratmayacağını ortaya koyuyor.

Yukarıdaki verilerden de anlaşılacağı üzere şirketlerin düzenleyici kurallar koyarak bu işin üstesinden gelmeleri kolay görünmüyor. Bunun için daha önce de tavsiye ettiğim gibi İnsan Kaynakları birimleri tarafından, çalışanlara social networking eğitimi verilmelidir, bilinç artırılmalıdır.

Çalışanlar tarafından zaten kullanılan, Social Networking sitelerinin nasıl daha etkin kullanılabileceği konusunda eğitimler düzenlenmelidir. Eğitimlerde, bu sistemlerin çalışanların kişisel gelişimine, kariyerine, şirketin marka algısına nasıl olumlu katkı yapılabileceğinin yolları gösterilmelidir.
Örneğin; Linkedin, Facebook, My Space, twitter da nasıl profil oluşturulmalıdır. Nelere dikkat edilmelidir. Neler kurumsal imajı zedeleyebilir, neler kişisel imajı zedeleyebilir gibi.
Bu sayede korkulan bir değişim, olumlu yönde katkı sağlayan bir faktöre dönüştürülebilir diye düşünüyorum.

İnsanlar, sosyal medya siteleri üzerinde kendileriyle ortak yönleri olan kişilerle bir araya gelmeye bayılıyorlar. Aynı ilkokuldan mezun olanlar, aynı yerde askerlik yapanlar, aynı tür müzik dinleyenler, aynı filmi sevenler, aynı siyasal görüştekiler, aynı çizgi film karakterinden hoşlananlar, aynı futbol takımını tutanlar, aynı yere eğlenmeye gidenler gibi daha binlerce ortak nokta buluşabiliyorlar.

social_media_wagon

Bu artık yadsınamaz bir durum haline geldi. Bu bir araya gelişlerin sadece duygusal tatmine yönelik olması gibi bir şart var mı? Bence yok. O zaman;

Alacağınız ürünün fiyatını facebook veya onun gibi sosyal medya araçları ile belirleyebilirsiniz.
Nasıl mı?

Tüketiciler olarak genelde bireysel hareket ederiz, böyle olunca da pazarlık gücümüz firmalara göre yani toplu satın alma gücünü elinde bulunduranlara göre zayıf kalır.
Ayı üründen 30 adet alan bir firma, bir tane alan bireysel tüketiciye göre aynı ürünü bazen %50 ye varan oranlarda daha ucuza satın alabilir.

social_media_marketing

Öneri oldukça basit; aynı zevki, aynı düşünceyi, aynı benzer satın alma hedefleri olan kişiler bir araya gelecekler. Örneğin aynı marka, aynı model araba almak isteyenler facebook ta bir grup oluşturacaklar.

Hyundai Era 2009 almak isteyenler grubu gibi. Pazarlık gücü olu?turacak sayıya gelindiği zaman organize olarak araç bayiine gidecekler. Grubun kurucusu bayii müdürüyle muhatap olacak tabii. Ne de olsa 15 tane araba alacak!

?ndirim Grubu Lideri

Biz 15 kişiyiz. Arkadaşlarla oturduk karar verdik Hyundai Era 2009 almak istiyoruz ve bu araçlar için sizden %25 indirim talep ediyoruz!

Bireyler, firmalar üzerinde fiyat baskısı kurabilme için sosyal medya üzerinden indirim grupları oluşturacaklar. Yani artık bireylerinde pazarlık güçleri olacak, hem de bunu eğlence için kullandıkları sosyal medya üzerinden sağlayacaklar.

Facebook ta bu önerideki modele benzer bir grup henüz yok. ( Türkçe ve İngilizce ) Ama belli bir ürün için – genelde içki, sigara, kantin – indirim talep eden gençler bir araya gelmişler ve indirim grupları kurmuşlar. İndirim talep edilen ürünler genelde fiyatları sabit olan ürünler olduğu için ve/ veya böyle bir giriiimi şimdilik düşünmedikleri için bu grupları satın alma gücünü artırmak için henüz kullanmamışlar.

?ndirim Gruplar?

Bu indirim gruplar? için sadece tanıdık sosyal medya siteleri kullanılmak zorunda değil elbette. Mesela   http://istiyor.us/ internet sitesinde macera/ seyahat, hobiler, müzik, sanat, edebiyat gibi konularda birçok insan ne yapmak istediğini yazıyor ve diğer üyelerde bunlar hakkında yorum yap?yor. Orada neden bir satın alma sekmesi eklenmesin.

Ayrıca bunu bir iş modeli haline getiren yeni internet siteleri de kurulabilir.

Tüketicilerin bu şekilde indirim grupları oluşturarak güçlenmeleri, pazarlama dünyası açısından hızlı bir değişimin habercisi olabilir. Belki de ileride kampanyalara bu gurupları da tanıyacak opsiyonlar konulabilir.

Bu yazıdan sonra oluşturulacak bir indirim grubuna beni de davet ederseniz sevinirim:-)

Not: Doğrudan Pazarlama gurusu Lester Wunderman bir yazısında Çin de bazı tüketicilerin buna benzer bir davranışa yöneldiklerini yazmıştı ama bu henüz sosyal medya üzerinden bir uygulaması bulunmuyor.

Az da olsa yazılarımı takip edenler bilir, genelde kelime tanımlamalarını yapmak yerine wiki ye link vermeyi tercih ediyorum. Bu sefer onu yapamayacağım çünkü yazının konusu olan cönk ün wiki deki sayfası, onu anlatmak için yeterli değil.

Cönkü bundan belki de 10 yıl önce Ali Çolak’ın “defterler beni affetsin “ yazısında duymuştum, o dönem için aslında dedelerimizde gördüğüm, ama adını yanlış bildiğim şeydi benim için. Kişisel olarak çok önemsediğim cönk hakkında, kısa bir araştırma sonrasında elde ettiğim şu bilgileri sizinle paylaşmak istiyorum.

Anadolu insanının geçmiş yüzyıllarda biçimine bakarak ‘danadili’ adını verdiği, kısa kenar üzerine açılan ‘anonim yazarlı’ defterlerdir cönkler. Cönklerin dış yapıları çoğunlukla siyah, kahverengi çeşitli tonlarda ve nadiren kırmıızı deriyle kaplıdır.

Cönklerin boyutları ise çok çeşitlidir. 5×10, 15×23 cm. ebadında olanlar vardır. Yaprak sayıları ise 30 ila 300 arasında değişmektedir. Büyük kısmında imlâ hataları mevcuttur.

Genel itibariyle cönk, halk şairlerinin kendilerinin veya banka şairlerin şiirlerini topladıkları ‘el yazması kitapçık’ diye bilinir ama bakın Cönklerin içeriğini asıl neler oluşturuyor..

Hutbeler, mev’izeler, dualar ve salâvatlar, ilaç terkipleri, yemek tarifleri, inançlar, rüya tabirleri, seyir name, fal, büyü, kocakarı ilaçları, tılsım ve muskalar, vefkler, borç ve vergi hesapları, mektuplar, doğum ve ölüm tarihleri, ay tutulması, büyük yangınlar ve sel felaketleri, tarihi olayları açıklayan kayıt ve tarihler, tekerlemeler, halk hikâyeleri…

Cönk, Osmanlı da çok yaygın bir şekilde kullanılır, eli kalem tutan birçok kişinin koynundan çıkıverirdi. Bununla ilgili olarak VII. Yüzyıl divan şairlerinden Nev’i-zâde Ataî’nin hamsesinde şöyle demiştir.

Çıkarup cöngünü bir ehl-i sühan
Şah-ı gül gibi heman koynundan

Belki de bu kısa bilgilerden sonra gözünüzde canlanmıştır cönk.  Peki, ne oldu bu cönklere de birden bire hayatımızdan çıkıverdiler?

Cevabı birçok eski şey ile aynı. Sanayileşme.

Sanayileşme ile birlikte mass marketing yoluyla köylere kadar giren defterler cönklerin sonunu hazırladı. Çok geçmedi Cönklerin ahı tutsa gerek! onun yerini de ajandalar aldı. Ajandaların hâkimiyetine ise Outlook çok acı bir şekilde son verdi.

İtiraf etmek gerekirse bende ajandaya asla yüz vermezdim, Ali Çolak’ın da yazısında söylediği gibi çok soğuk bir yüzü vardır ajandaların.

Eee ne yapalım şimdi! Bu devirde cönk mü taşıyalım cebimizde diyorsunuz haklı olarak.

Sosyal ağlar, bloglar, Outlook benim de çok etkin şekilde kullanmaya çalıştığım araçlar. Elbette cönk bunların hiçbirine alternatif olamaz. Ama benim bir önerim var.

Sembolik te olsa, birer cönkümüz olsun. Çok önemsediğimiz bazı bilgileri, olayları, anıları, tarihleri, düşüncelerimizi, hislerimizi sadece cönke yazarak, başka herhangi bir deftere, ajandaya, bilgisayara yazmayarak özelleştirelim. Bu bilgiler cönk ile yaşasınlar bizde. Dğer yandan Bilgisayarı, Outlook ve diğer bilgi saklama ve işleme araçlarını da en etkin bir şekilde kullanalım. Tüm işlerimizi onlar üzerinden takip edelim.

İnanın cönk ü yazmaktan ve saklamaktan alacağınız his ile Outlook u kullandığınızda elde edeceğiniz fayda birbirlerinden bambaşka şeyler olacaktır.

Yeni medya ( new media )  kavramı, gazeteleri iyiden iyiye zorlamaya başladı. Gazetelerin birçoğu ekonomik krizden büyük yaralar alarak yola devam edecekler veya bazıları devam edemeyecek.

Ekonomik krizin başlangıç noktası ve yeni medyanın en hızlı geliştiği ülke olan Amerika da asırlık gazeteler dahi,  bir bir iflas bayrağını çekmeye başladılar.

Los Angeles Times, Chicago Tribune, Daily News, Detroit Free Press, San Jose Mercury, News Detroit News, Denver Post, , Minneapolis’te Star Tribune, San Francisco Chronicle Philadelphia Inquirer ve iflas eden gazetelerden bazıları.
Amerika’nın en eski gazetelerinden 150 yıllık Rocky Mountain News  gazete basmayabırakıp internet gazeteciliğine başladı.

146 y?llık The Seattle Post-Intelligencer basılı medyayı tamamen bırakarak dijital medyaya geçmeye karar vermiş durumda.

Christian Science Monitor,  hafta içi baskılarında kâğıttan vazgeçme kararı aldı. Sadece pazar günleri kâğıda basılacak olan gazete, sadece web`de yayınlanacak.

PEW ( Pew Research Center study) araştırma şirketi sonuçlarına göre Amerika da insanların yüzde 40`tan fazlası ulusal ve uluslararası haberleri internetten takip ediyor. 18-29 yaş grubundaki gençlerin yüzde 59`u internet ve TV`yi haber için tercih ederken, yüzde 28`i gazeteleri tercih ediyor.

Durum böyle olunca gazetelerin geleceği hakkında ağzı olan konuşur hale geldi ( ben dahil ).   Birçok kişi gazetenin yeni medya ile başa çıkamayacağını çünkü artık gazetelerin eskimiş haber verdiğini, internetin, televizyonun, telefonun haber alma gereksinimini çok daha hızlı karşıladığını söylüyor.  Haber kanalları, haber siteleri, bloglar, video paylaşım siteleri, sosyal ağlar, tarafından gün boyu işlenen haberleri ertesi sabah sunan gazetelerin rekabeti her geçen gün daha da zor bir hal alıyor.

Ve tabii ki, gazetelerin geleceği hakkında birçok teori ortaya atılmaya başlandı. Bedava olmalı, tabloid biçiminde olmalı, yerel olmalı, niş olmalı, yorum ağırlıklı  olmalı vs.

Dünyaca ünlü gazete tasar?mc?s? Jacek Utko ’nun TED de yaptığı sunum da alternatif bir çözüm önerisi var. Önerisini kendisinden izleyelim…

Ama karar sizin. Sizce gazeteler geleceğini nerede aramalı?

İnsan Kaynaklar? 2.0 veya Ol (a)mamak! yazısına olumlu ve olumsuz bir çok tepki aldım.

Bu tepkilerden önemli bir tanesi de Bülent Keleş ‘ten geldi. Web 2.0 intranet için birkaç firma örneği paylaşmamı önerdi.

Site içinde kısa bir deneme turu yapabiliyorsunuz. Ama ben sizin adınıza bu turları attım.

Kurumsal sosyal ağ siteleri üzerinden çalışanlar, profil oluşturduktan sonra, içerik oluşturabiliyor, yazı fotoğraf, video, deneyim, fikir paylaşabiliyor, eventler düzenleyebiliyorlar v.s

Aşağıda yapılmış bir turun resimlerini bulabilirsiniz.
Corporate Social Networking ( Kurumsal Sosyal Ağ ) için, iki örneği sizinle paylaşacağım.

http://www.selectminds.com/

http://www.socialcast.com/tour.html

Selectminds_Kullan?c? Giri?i

Selectminds_Kullan?c? Ana Sayfa

Selectminds_Profil Olu?turma

Selectminds_Profil Olu?turma

Selectmind_Profil Görüntüleme

Selectminds_Profil Görüntüleme 2

Socialcast_Forum

Socialcast_Profil

Socialcast_Connections

Socialcast_Ideas

Socialcast_Questions