İnternet bir reklam mecrası olarak kullanılmaya başlandığı ilk zamanlarda tüm mecralar arasında en ölçülebilir mecra unvanına çok çabuk erişmişti. Click-through rates (CTR) yani kliklenme rakamları sayesinde sizin reklamı kaç kişinin tıkladığını öğrenebiliyordunuz hem de anlık olarak!! Fakat güzel günler çabuk geride kaldı, yıllar geçtikçe bu ölçüm yönteminin reklam etkinliğini ölçmek için yeterli olmadığını görmeye başladık.

Tıklanma online bir ölçüm aracıyken zamanla online bir kabusa dönüşmeye başladı.

Çünkü ilk dönemdeki internet kullanıcısı genel olarak tam bir tüketici gibi davranıyordu. Kendisine sunulan içeriği ve dolayısıyla reklamları da tüketiyordu. Ama ilerleyen dönemlerde artık internet kullanıcısı aynı zamanda bir content üreticisi ( Türetici ) olmaya başlayınca internet tüketim alışkanlıkları da değişmeye başladı. Çok önemli bir kısım internet kullanıcısı display reklamlara tıklamamaya başladı, üstelik tıklama oranları da sürekli düşmeye devam ediyor dolayısıyla CTR’ın display reklamların etkinliğini ölçmek için uygun bir yöntem olmadığını gösteren bir çok neden ortaya çıkmaya başladı.

Starcom araştırmasına göre ( research with Starcom USA ) 2009 mart ayı içinde Amerika’da ki internet kullanıcıların sadece %16 sı herhangi bir reklama tıkladılar, oysa ki bu rakam 2007 Temmuz ayında %50 civarında seyrediyordu. Sürekli aşağıya doğru giden tıklanma oranları, online mecranın artan çığlıklarına dönüşmeye başladı.
Benzer bir azalma trendini global bölgelere göre de görebiliyoruz. DoubleClick annual benchmark report (PDF).

Doğrudan satış reklamları online medyanın geleceği olabilir mi? olmalı mı?

İnternet medyası üzerinde kullanılan reklamların niteliğini televizyon, radyo ve basılı diğer mecralarla kıyas ettiğiniz zaman ilginç bir veri ortaya çıkıyor. Lehman Brothers/ThinkEquity Partners’ a göre internet mecrası dışındaki reklamlara harcanan 186 milyar $’ın %63’ü marka – pazarlama ( branding ) için, %37’lik kısmı ise doğrudan satış reklamları için harcanmış.

Bu rakamları daha doğru anlamak için internet mecrasındaki harcamaların dağılımına bir bakalım. Yine aynı kaynağa göre internet medyasında yapılan 26 milyar $ reklam yatırımının sadece %23’lük bir kısmı marka pazarlama yatırımı olarak yapılmış, %77’lik kısmı ise doğrudan satış reklamları için kullanılmış.
İnternet medyasının beklenilen sıçramayı bir türlü yapamamasının önemli nedenlerinden biri de bu belki de.

 Aslında internet medyasının marka inşa etmek için büyük bir potansiyeli var. Bunun için önümüzdeki dönemde internet medyasının marka inşa etmedeki potansiyelini ortaya koyacak önemli araştırmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu konuda pazarlamacı ve marka yöneticilerine büyük görevler düştüğünü düşünüyorum.
Digital ortam giderek daha karmaşık bir hal alıyor, ancak bu karmaşıklığı ile innovatif fikirlere, uygulamalara müthiş derecede daha açık hale geliyor. Özellikle reach medya uygulamalarında kampanya yapan pazarlama ekibinin hayal gücüyle sınırlı uygulamalar yapılabiliyor.
Bu kadar büyük bir fırsatı sadece doğrudan satış reklamları için hazırlanan display reklamlar için kullanmak, mecranın etkinliğini azaltmaktan başka bir işe yaramıyor.

Quick Facts

• İnternet kullanıcıları daha fazla content oluşturmaya devam ettikleri sürece CTR oranları düşmeye devam edecektir.
• CTR ölçümü sadece doğrudan satış yapmayı hedefleyen display reklam kampanyaları için kullanılacak bir uygulamadır, diğer kampanyalarda bunu ölçüt olarak almak pek de mantıklı değildir.
• Click özellikle marka pazarlama, marka bilinirliği artırıcı, marka inşa edici reklamlar için asla bir ölçü olamaz çünkü o reklamın hedefi tıklanmak değil bir algı oluşturmak, algı yönetmektir.
• Tıklama oranları artık sadece toplumun çok küçük bir kısmını temsil eder hale geldi. Bu kitlede Amerikan internet kullanıcılarının sadece %8’lik bir kısmını oluşturuyor. Hal böyle olunca eğer tıklanma üzerine kurulu bir kampanya yaparsanız sadece bu belirli ve sınırlı kitleye ulaşacaksınız demektir.
• Online branding kampanyalarda CTR yerine erişimi ve erişim sıklığını baz alan medya planları yapılmalıdır.
• Erişim bazlı yapılacak planlamalar ile belki de eskisi gibi en ölçülebilir mecra olma özelliğini yeniden kazanacak olan online mecralar, online branding kampanyaların vazgeçilmez temel mecralarından biri haline gelebilir.

Bundan sadece on yıl öncesine kadar bilgi teknolojileri ile, iş hayatına başladığımızda, şirketin kullandığı teknoloji ile tanışıyorduk. Bu günlerde ise artık çocukluktan itibaren bilgi teknolojileri  ile yatıp kalkarak yetişen bir nesil iş hayatına girmeye başladı.
Bu nesil özel hayatında kullandığı teknolojileri de iş hayatına taşımaya başladı. Özellikle internet artık olmazsa hiç olmaz konumuna çoktan gelmiş durumda.
Hollywood yapımı, Newyork’ta deprem, sel, elektrik kesintisi gibi felaket filmlerini hepimiz biliriz. Öyle tahmin ediyorum ki felaket filmi yapmaktan zevk alan Hollywood’un bundan sonraki felaket filminin adı Newyork’ta internet kesintisi olacak.!!
İnternet, ödevleri yapmak için kaynak taradığımız, msn de yazıştığımız, mail hesaplarını kontrol ettiğimiz, haber sitelerinden gündemi takip ettiğimiz, şehir içi feribot seferlerinin saatlerine baktığımız, trafik durumunu öğrendiğimiz amazon dan alışveriş yaptığımız bir platform değil artık.
İnternetin son zamanlarda yaşadığı değişimin adı Web.2.0
Web 2.0 ikinci nesil internet  hizmetlerini ,  iletişim araçlarını, internet kullanıcılarının ortaklaşa ve paylaşarak yarattığı sistemi tanımlar.
Web 2.0 web hizmetini iyileştirmek amacıyla ziyaretçilerin siteye katılımını (participation) sağlamak, yine aynı amaçla diğer sitelerle ve ziyaretçilerle işbirliği (collaboration) yapmak fikrine dayanan bir akımdır.

(http://tr.wikipedia.org/wiki/Web_2.0 )

Web 2.0 ikinci nesil internet  hizmetlerini ,  iletişim araçlarını, internet kullanıcılarının ortaklaşa ve paylaşarak yarattığı sistemi tanımlar.
Web 2.0 web hizmetini iyileştirmek amacıyla ziyaretçilerin siteye katılımını (participation) sağlamak, yine aynı amaçla diğer sitelerle ve ziyaretçilerle işbirliği (collaboration) yapmak fikrine dayanan bir akımdır. (http://tr.wikipedia.org/wiki/Web_2.0 )
Web 2.0 için  aslında kısaca kullanıcıların içerik oluşturduğu ve yönettiği (user created content ) internet diyebiliriz. Artık kullanıcılar( tüketiciler ) üretici oldular.Alvin Toffler buna türetici diyor. Bu kavram İngilizce’deki üretici (producer) ve tüketici (consumer) sözcüklerinin birleşiminden ortaya çıkan melez bir kavramdır. Türeticilerin oluşturduğu siteler için birkaç örnek verirsek ne demek istediğim daha iyi anlaşılacaktır. Wikipedi, facebook, flickr, pillinetwork, ekşi sözlük v.s.
Web 2.0 artık hayatımıza iyice entegre olmaya başladı. Bu durum elbette hepimizi ilgilendiriyor artık hiç birimiz bu akımın dışında tutamayız kendimizi. Neden mi?
2009 ilk günleri itibariyle ülkemizde 4.2 milyon kişinin facebook hesabı var.
2008 yılı içinde Migros’un ençok sattığı ürünler arasında usb disk var.
2008 yılı içinde Microsoft a ait bir notebook ürünü BİM de bir günde 7.500 adet satıldı.
2008 yılı ekim de piyasaya çıkan iphone şu ana kadar yüz bin adet satıldı.
2008 yılı ekim de 1670 kişi üzerinde yapılan bir araştırmaya göre internet kullanıcılarının %24′nun 6, %29′nun 5 mail hesabı var.
Bu rakamlar aslında bize bir mesaj veriyor. Biz bu yöne doğru gidiyoruz, siz isterseniz bizi takip edin, istemezseniz ise marstan kendinize müşteri bulun! Web 2.0 ile birlikte kendine has bir  pazarlama modeli oluşmaya başladı. Bilmiyorum buna marketing 2.0 denilebilir mi? ama biz diyelim. Marketing 2.0 pazarlama modelinin 4P si ise şöyle
•    – Personalization ( kişiselleştirme )
•    – Participation ( katılım, iştirak )
•    – Peer to peer ( eşler arası )
•    – Predicvtive modeling ( öngörücü modelleme )
Web2.0 için çığır açacak iki gelişme bizi bekliyor. Bunların ilki 2009 haziranında uygulanmaya başlayacak olan 3G teknolojisi. Bu sayede insanlar artık her zaman ve her mekanda internete içerik oluşturabilecekler. Bunun sınırlarını bana kalırsa sadece insanların hayal gücü belirleyecek. İnternette oluşan içerik bu sayede inanılması güç boyutlara ulaşacak diye düşünüyorum. Elbette oluşturulan bu içerik türeticiler tarafından tüketilecek. 3G ile müşterilere mass marketing yapılamayacak onun için kişiselleştirilmiş ürünler sunulacak. 3G ihalesini kazanan Turkcell in yaptığı televizyon reklamlarında birkaç güzel örnek verilmişti. Daha önce hiç yaşanılmamış deneyimler yaşanacak.

2010 yılarından itibaren her eve gireceği tahmin edilen IP TV ise anlatılması güç değişiklikler getirecek hayatımıza. İnternet bilgisayara bağlı olmaktan çıkarıp daha özgür bir hale gelecek. Evlerimizde izleyeceğimiz internet tabanlı televizyonlar artık bizi o dünyanın bir parçası haline getirmeye başlayacak.
IP TV ile yaşayabileceğimiz deneyimler tüm satın alma davranışlarımızı değiştirebilecek nitelikte. Örnek mi?
İnternet tabanlı televizyonlarda seyrettiğiniz Yaprak Dökümünde Ferhunde hanımın üzerindeki Mango marka elbiseyi ekrana tıklayarak veya kumandanızdan seçtikten sonra,  beden bilgileriniz girerek hemen sipariş edebileceksiniz.
Futbol takımınızın oynadığı şampiyonluk maçında hat trick yapan oyuncunun formasını, maçı izlerken televizyonun kumadasın dan açık artırmayla satın alabileceksiniz. Ve şampiyonluk kutlamasına o formayı giyerek çıkabileceksiniz.
Sevdiğiniz bir filmi izlerken filmin esas oğlanı ve kızının yemek yediği yeri çok beğenirseniz o yeri yine televizyonun kumandasından yarın akşam için rezerve edebileceksiniz.
Kurtlar vadisinde İskender Büyük’ün sabah kahvaltısın da okuduğu gazeteye daha o sahne geçmeden sizdeabone olabileceksiniz.
Bunlar yapılabileceklerden sadece bazıları, bu fırsatı değerlendirecek girişimcilerin hayal güçlerinin sınırları veya bizlerin talepleri bu dünyayı şekillendirecek.
Kısacası öğrenci 2.0, pazarlamacı 2.0, sporcu 2.0, politikacı 2.0 olacağız. Veya ol(a)mayacağız.